De Kerckhaen

 

 

Na een groot aantal jaren gekerkt te hebben in diverse boerderijen, stichtte de onderdrukte katholieke gemeenschap in 1752 aan de Jisperweg een nieuw kerkgebouw. Het was in die jaren niet toegestaan het katholieke geloof uit te oefenen. Daarmee was de kerk dus een schuilkerk. Niettemin werd katholieken in de Beemster (40% van de bevolking!) geen strobreed in de weg gelegd. Dertig jaar later werd aan de voorkant een woonhuis aangebouwd, dat als pastorie dienstdeed. In 1827 werd het dak van de kerk verhoogd en op gelijke hoogte gebracht met het voorhuis. De huidige karakteristieke vorm is toen ontstaan. Een voorgenomen verbouwing in 1847 werd op kosten van de gemeenschap uitgevoerd, nadat de gemeente De Beemster had geweigerd deze te financieren. Na een lange voorbereidingtijd, werd in 1879 een nieuwe grote kerk naast de oude gebouwd.

 

 

Lange tijd heeft de oude kerk vervolgens ongebruikt leeggestaan. Plannen tot (niet-kerkelijke) herbestemming waren er genoeg, maar de parochie wees elke vorm van veronderstelde heiligschennis af.

 

Totdat, aan het begin van de twintigste eeuw, de modderige wegen in de Beemster waren verhard en het gemakkelijker werd Westbeemster te bereiken. De toenemende behoefte aan een ontmoetingsruimte werd ingevuld in het oude kerkgebouw en de oude pastorie. De koster van de kerk werd als toezichthouder ingezet, maar deze oplossing was wel erg primitief. Het parochiebestuur besloot tot een verbouwing.

 

 

Het Verenigingsgebouw, zoals het werd genoemd, werd tot 1928 bestierd door koster en conciërge G. Verkuil. Van hem werd gezegd dat hij geen goede gastheer was: hij liet alles over aan zijn vrouw, die haar handen vol had met zes kinderen. In 1928 neemt Piet van Etten het bedrijf over. Café P.A. van Etten is een begrip tot het moment dat hij ermee stopt in 1959. Met name in de jaren dertig is onder pastoor Van Leipzig een groot aantal activiteiten ontwikkeld in het gebouw, voornamelijk gericht op voorlichting op godsdienstig en maatschappelijk gebied. Pachters in de jaren daarna: tot 1971 Piet Groothuizen, tot 1977 Hans Clous. In het begin van de jaren zeventig leidde de samenwerking tussen de Beemster kerken ertoe, dat het verenigingsgebouw werd losgemaakt van de parochie. De nieuwe naam “De Kerckhaen” herinnerde aan de vroegere schuilkerk maar toonde tevens de onafhankelijkheid van de katholieke kerk. De naam Kerckhaen mag door zijn schrijfwijze met ‘ck’ en ‘ae’ lijken te duiden op een lang bestaan, feitelijk is zij pas bedacht in 1971.

 

 

In 1977 verkoopt het kerkbestuur het gebouw voor ƒ 200.000 aan de nieuwe Stichting Gemeenschapscentrum de Kerckhaen. Een breder gebruik onder onafhankelijke leiding moest een rendabele exploitatie opleveren. Tot op de dag van vandaag is mevrouw Truus Kramer betrokken geweest bij deze stichting. Beheerders in die periode: tot 1978 Wiebe Baanstra, tot 1981 Frits Jansen en tot 1986 Cor Wiegman.

 

 

In 1986 ‘kwam de klad erin’. Betrokken Westbeemsterlingen zetten de schouders onder het geheel, pasten de statuten van de stichting aan, beheerden de zaak een tijdje en vonden Leo en Elly Koorn bereid als nieuwe uitbaters te fungeren. In 1991 heeft de familie Koorn het pand gekocht van de stichting. Na verrekening met het Bisdom bleef een bescheiden kapitaal achter in de inmiddels tot Stichting Gemeenschapscentrum Westbeemster omgedoopte stichting. Uit de renteopbrengst hiervan is jarenlang het Westbeemster verenigingsleven gesponsord. In de volksmond heette de stichting altijd nog Stichting Kerckhaen.

 

 

De familie Koorn wil het pand verkopen maar slaagt er niet in De Kerckhaen als horecagelegenheid van de hand te doen. Plannen om De Kerckhaen te verbouwen tot appartementen leiden tot groot verzet onder de Westbeemster bevolking. Uit de notulen van de Commissie Grondgebiedszaken van de gemeente blijkt hoe de zaken liggen. De plannen gaan in de ijskast, maar een oplossing komt er niet, ondanks initiatieven van (toen al) politicus Nico de Lange en (toen al) dorpsoverlegvoorzitter Han Hefting. Pas in 2004 wordt De Kerckhaen verkocht aan een groep beleggers, die middels verpachting hun investering willen laten renderen. Ook zij slagen er niet in een nieuwe uitbater te vinden.